การตรวจสารพฤกษเคมีเบื้องต้นของสารสกัดถั่วขาว และฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรคสัตว์น้ำ

Abstract

ถั่วขาว (Bruguiera cylindrica) เป็นพืชป่าชายเลนวงศ์ Rhizophoraceae พบได้ในพื้นที่เขตร้อน เก็บรวบรวมตัวอย่างแห้งของเปลือก ใบ ฝักและกิ่งของถั่วขาวมาสกัดด้วยตัวทำละลายเมทานอล นำสารสกัดหยาบตรวจสอบพฤกษเคมีเบื้องต้นและฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรคสัตว์น้ำ 4 ชนิด คือ Streptococcus agalactiae SAAQ001, Aeromonas hydrophila AHAQ001, Vibrio harveyi VHAQ001 และV. parahemolyticus โดยวิธี hole-plate diffusion พบว่า สารสกัดส่วนใหญ่ออกฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรคทั้งแกรมบวกและแกรมลบ ตรวจสอบความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย (Minimal Inhibitory Concentration, MIC) และความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรีย (Minimal Bactericidal Concentration, MBC) พบว่าสารสกัดจากใบและกิ่งของถั่วขาวให้ค่าการยับยั้งและฆ่าแบคทีเรียต่ำสุดกับเชื้อ S. agalactiae การตรวจสารพฤกษเคมีเบื้องต้น พบว่าสารสกัดถั่วขาวมีสารพฤกษเคมีหลายกลุ่ม คือ แอนทราควิโนน เทอร์พีนอย ฟลาวานอยด์ ซาโปนิน ฟีนอลิก และ อัลคาลอยด์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทอร์พีนอย ซึ่งพบเฉพาะในใบและกิ่งสนับสนุนการออกฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรค ผลการทดลองดังกล่าวชี้ให้เห็นว่าสารสกัดถั่วขาวมีสารกลุ่มออกฤทธิ์ที่สำคัญ ช่วยเสริมการออกฤทธิ์ต้านแบคทีเรียก่อโรค ซึ่งสามารถนำแหล่งสารออกฤทธิ์ทางธรรมชาตินี้ไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ต้านเชื้อก่อโรคสัตว์น้ำได้